Trong điều khoản về payment trong hợp đồng ngoại thương, nội dung về phương thức thanh toán quốc tế luôn được được cả nhà xuất khẩu và nhà nhập khẩu đặc biệt chú ý và cân nhắc, nội dung này cũng sẽ ảnh hưởng đến rủi ro khi xuất nhập khẩu hàng hóa của doanh nghiệp xuất nhập khẩu.
Đàm phán về phương thức thanh toán quốc tế
Có hai phương thức thanh toán quốc tế chủ yếu là T/T và LC.Hiện nay khoảng 70% giao dịch mua bán quốc tế của doanh nghiệp Việt Nam sử dụng phương thức thanh toán L/C.
T/T thì doanh nghiệp nên chọn hình thức TT 30% as deposit/ down payment/ In advanced payment and 70% before shipment/against copy of original documents.
We prefer to the T/T paymnet with 30% as deposit and 70% against copy of original documents.
LC thì doanh nghiệp nên chọn hình thức LC at sight.
We prefer to the payment term of L/C at sight / The payment should made by LC at sight.
Đối với các hợp đồng nhỏ VD bé hơn US$ 10,000 thì không nên chọn phương thức thanh toán LC vì phí LC sẽ rất cao.
Đối với nhũng hợp đồng bé như thế này thì nên thuyết phục khách thanh toán bằng TT.
Đối với hình thức thanh toán LC thì nhân viên sales phải đàm phán các điều khoản của LC.
Trên thị trường thế giới hiện nay người ta thường áp dụng một số phương thức thanh toán sau đây:
1. Phương thức thanh toán điện chuyển tiền (Payment by T/T)
*Định nghĩa: Là phương thức thanh toán quốc tế mà trong đó khách hàng yêu cầu ngân hàng của mình chuyển một số tiền nhất định cho một người khác ở một địa điểm nhất định bằng phương tiện chuyển tiền. Đây là phương thức thanh toán khá đơn giản và tiện lợi, nhanh chóng, chi phí thấp dành cho các doanh nghiệp khi đàm phán những hợp đồng mua bán có giá trị nhỏ.
2. Phương thức thanh toán nhờ thu:
Phương thức thanh toán nhờ thu có các đặc điểm sau:
Khái niệm:
Phương thức nhờ thu là một phương thức thanh toán trong đó người xuất khẩu hoàn thành nghĩa vụ giao hàng hoặc cung ứng một dịch vụ cho khách hàng uỷ thác cho ngân hàng của mình thu hộ số tiền ở người nhập khẩu trên cơ sở hối phiếu của người xuất khẩu lập ra.
Nguồn pháp lý điều chỉnh: Quy tắc thống nhất nhờ thu, bản sửa đổi 1995, số 522 của ICC (Uniform Rules for Collection, 522, 1995, ICC-URC522,ICC)
Các loại nhờ thu:
+ Nhờ thu phiếu trơn: là phương thức trong đó người xuất khẩu uỷ thác cho ngân hàng thu hộ tiền ở người nhập khẩu căn cứ vào hối phiếu do mình lập ra, còn chứng từ gửi hàng thì gửi thẳng cho người nhập khẩu không qua ngân hàng.
1.Giao hàng và chứng từ gửi hàng
2.Ký phát hối phiếu nhờ ngân hàng thu hộ tiền
3.Uỷ thác thu đối ngoại
4.Xuất trình hối phiếu đòi tiền
5.Thanh toán
+ Nhờ thu kèm chứng từ:Là phương thức trong đó người xuất khẩu uỷ thác cho ngân hàng thu hộ tiền ở người nhập khẩu không những căn cứ vào hối phếu mà còn căn cứ vào bộ chứng từ gửi hàng gửi kèm theo với điều kiện là nếu người nhập khẩu trả tiền hoặc chấp nhận trả tiền hối phiếu thì ngân hàng mới trao bộ chứng từ gửi hàng cho người nhập khẩu để nhận hàng.
Trình tự tiến hành: giống như nhờ thu phiếu trơn, chỉ khác là ở khâu 1 là lập một bộ chứng từ nhờ ngân hàng thu hộ tiền.
3. Thanh toán tín dụng chứng từ (Payment by LC)
Khái niệm: Là một sự thoả thuận trong đó ngân hàng(ngân hàng mở thư tín dụng) theo yêu cầu của khách hàng sẽ trả một số tiền nhất định cho một người khác hoặc chấp nhận hối phiếu do người này ký phát trong phạm vi số tiền đó khi người này xuất trình cho ngân hàng một bộ chứng từ phù hợp với những quy định đề ra trong thư tín dụng.
Nguồn pháp lý điều chỉnh: Quy tắc và các thực hàng thống nhất về tín dụng chứng từ, bản sửa đổi năm 1993, số 500 và bản phụ trương số 100, ICC(Uniform Customs and Practice for Ducumentary Credit, Revision 1993, No500- For electronic presentation 1.0, ICC- Viết tắt là UCP 500-eUCP1.0, ICC)
Trình tự tiến hành:
- Bước 1.Người nhập khẩu làm đơn xin mở thư tín dụng gửi đến ngân hàng của mình yêu cầu mở một thư tín dụng cho người xuất khẩu hưởng
- Bước 2.Căn cứ vào đơn xin mở thư tín dụng, ngân hàng mở thư tín dụng sẽ lập một thư tín dụng và thông qua ngân hàng đại lý của mình ỏ nước người xuất khẩu thông báo việc mở thư tín dụng và chuyển thư tín dụng đến người xuất khẩu
- Bước 3.Khi nhận được thông báo này, ngân hàng thông báo sẽ thông báo cho người xuất khẩu toàn bộ nội dung thông báo về việc mở thư tín dụng đó, và khi nhận được bản gốc thư tín dụng, thì chuyển ngay cho người xuất khẩu
- Bước 4.Người xuất khẩu nếu chấp nhận thư tín dụng thì tiến hành giao hàng, nếu không thì tiến hành đề nghị ngân hàng mở L/C sửa đổi, bổ sung cho phù hợp với hợp đồng
- Bước 5.Sau khi giao hàng, người xuất khẩu lập bộ chứng từ theo yêu cầu của thư tín dụng xuất trình thông qua ngân hàng thông báo cho ngân hàng mở thư tín dụng xin thanh toán.
- Bước 6.Ngân hàng mở L/C kiểm tra chứng từ không quá 7 ngày làm việc kể từ sau ngày nhận chứng từ và thông báo kết quả kiểm tra cho người nhập khẩu bằng văn bản, yêu cầu người nhập khẩu trả lời trong vòng 2 ngày làm việc.
- Bước 7.Người nhập khẩu kiểm tra chứng từ và quyết định chấp nhập hay từ chối thanh toán.
- Bước 8.Căn cứ vào ý kiến của người nhập khẩu, Ngân hàng mở L/C quyết định nhận chứng từ và trả tiền hoặc quyết định từ chối nhận chứng từ và từ chối trả tiền. Nếu quyết định từ chối nhận chứng từ thì ngân hàng mở L/C phải chuyển trả chứng từ lại cho ngân hàng xuất trình, nếu không làm như vậy, ngân hàng mở L/C hàng xuất trình, nếu không làm như vậy, ngân hàng mở L/C.
4. Phương thức ghi sổ:
Khái niệm: người xuất khẩu mở một tài khoản để ghi nợ người nhập khẩu sau khi người xuất khẩu đã hoàn thành giao hàng hay dịch vụ, đến từng định kỳ người nhập khẩu trả tiền cho người xuất khẩu.
Ðặc điểm:
- Ðây là một phương thức thanh toán không có sự tham gia của các Ngân hàng với chức năng là người mở tàikhoản và thực thi thanh toán.
- Chỉ mở tài khoản đơn biên, không mở tài khoản đa song biên. Nếu người nhập khẩu mở tàikhoản để ghi thì tài khoản chỉ là để theo dõi, không có giá trị thanh quyết toán giữa hai bên.
Trình tự tiến hành
- Bước 1.Giao hàng hoặc dịch vụ cùng với gửi chứng từ hàng hoá
- Bước 2.Báo nợ trực tiếp
- Bước 3.Người nhập khẩu dùng phương thức chuyển tiền để trả tiền khi đến định kỳ thanh toán
Trường hợp áp dụng
- Thường dùng cho thanh toán nội địa
- Hai bên phải thực sự tin cậy lẫn nhau
- Dùng cho phương thức mua bán hàng đổi hàng, nhiều lần, thường xuyên trong một thời kỳ
- Phương thức này chỉ có lợi cho người nhập khẩu
- Dùng cho thanh toán tiền gửi bán hàng ở nước ngoài
- Dùng trong thanh toán tiền phi mậu dịch: tiền cước phí vận tải, bảo hiểm
Chú ý khi áp dụng
- Căn cứ ghi nợ của người xuất khẩu thường là hoá đơn thương mại
- Căn cứ nhận nợ của người nhập khẩu , hoặc là dựa vào trị giá hoá đơn giao hàng, hoặc là dựa vào kết quả nhận hàng ở nơi nhận hàng
- Phương thức chuyển tiền hoặc là bằng thư, hoặc là bằng điện cần phải được thoả thuận thống nhất giữa hai bên
- Giá hàng trong phương thức ghi sổ thường cao hơn giá hàng bán tiền ngay
Mỗi phương thức thanh toán đều có những điểm lợi và bất lợi cho người bán hoặc người mua. Do vậy tuỳ thuộc mối quan hệ, giá trị và thời hạn thực hiện hợp đồng mà các bên thống nhất lựa chọn phương thức thanh toán nào cho phù hợp, thuận tiện và đảm bảo quyền lợi cho các bên tham gia hợp đồng.
Muốn lựa chọn một phương thức thanh toán hợp lý trong quá trình mua bán trao đổi hàng hoá với nước ngoài, ngoài việc nắm vững các quy trình nghiệp vụ mỗi thương nhân còn phải biết vận dụng chúng một cách linh hoạt, ứng xử nhanh trong nhiều trường hợp vì nghiệp vụ thanh toán quốc tế là một nghiệp vụ rất phức tạp, nếu gặp phải các đối tác không trung thực, có nhiều thủ đoạn thì rất dễ rơi vào bẫy của họ và sẽ khó có thể tránh khỏi tình trạng tiền mất tật mang.
Mong rằng chia sẻ về Đàm phán về phương thức thanh toán trong Hợp đồng ngoại thương trong bài viết này hữu ích với bạn!
